اُرومیّه ( تلفظ راهنما·اطلاعات) یکی از کلانشهرهای ایران، مرکز استان آذربایجان غربی وشهرستان ارومیه در شمال غربی ایران که در منطقه آذربایجان واقع شدهاست. این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ با ۷۳۶٬۲۲۴ نفر جمعیت،دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت منطقهٔ شمالغرب ایران بهشمار میآید. ارومیه با ۱۳۳۲ متر ارتفاع در غرب دریاچه ارومیه، در دامنه کوه سیر و در میان دشت ارومیه قرار گرفتهاست. هوای ارومیه در تابستان نسبتاً گرم و در زمستان سرد میباشد.
در سدههای گذشته رخدادها و حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط عثمانیها و روسها را تجربه کردهاست. این شهر به سبب موقعیت مناسب که در میان شاهراه ارتباطی قفقاز،میانرودان و آسیای صغیر داشته در گذشته از مراکز تجاری منطقه بهشمار میرفتهاست. نقل مهمترین سوغات ارومیه است.
ارومیه به عنوان شهر دارای اولین بیمارستان به شیوه نوین، نخستین مرکز آموزش پزشکی، اولین مدرسه به شیوه نوین، اولین شبکه تلویزیون محلی، اولین نشریه محلی در ایران،پایتخت والیبال ایران، دومین شهر پرترافیک ایران شناخته میشود. دارالنشاط ، پاریس ایران ، شهر آب ، شهر ادیان، مذاهب و اقوام از القاب ارومیه است. ارومیه مدتی در دوره پهلوی به رضائیه تغییر نام داد.
اور در زبان آشوری به معنای شهر است (همان واژهای که در نام اورشلیم (شهر آشتی) هم وجود دارد) و میه به معنای آب است (همریشه با مآء عربی) یا ارومیه در زبان آشوری به معنای «شهر آب» میباشد. نام این شهر در شروع دوره پهلوی به دلیل علاقه رضا شاه به این شهر به رضائیه تغییر نام دادو بعد از انقلاب اسلامی دوباره به نام ارومیه برگشت. ارومی، ارومیه، ارْمیه، اورمیه، ارم از دیگر نامهای آن بودهاست. در بین آذربایجانیها نام اورمی رواج دارد.
عقیده بر این است که شهر ارومیه در هزاره دوم قبل از میلاد مسیح تأسیس شدهاست.
پیش از اسلام
از تلهای متعدد در نزدیکی شهر (گوک تپه، دیگاله، ترمنی، احمد، سارالان، دیزه تپه) تا به حال اشیای بسیار قدیمی به دست آمدهاست. ارومیه دراورارتوی باستانی قرار داشت (اواخر هزاره دوم قبل از میلاد-اوایل هزاره اول قبل از میلاد) که دارای ارتباطات زبانی با هوریان آناتولی بود .
جغرافیا
ارومیه با داشتن موقعیت ممتاز جغرافیایی در ۲۰ کیلومتری دریاچه ارومیه قرار دارد. ارتفاع ارومیه ۱۳۳۲ متر از آبهای آزاد استارومیه در دشت ارومیه واقع شدهاست که ارتفاعاتی چون کوه سیر، کوه قیزقلعه، کوه جهودها، کوه چهل مر شهیدان، کوه ماه، کوه علی پنجه سی و کوه علی ایمان آن را احاطه کردهاند. در واقع ارومیه بین دریاچه ارومیه و دیوارهٔ کوههای غرب استان واقع شدهاست.
موقعیت جغرافیایی
شهر ارومیه روی مدار ۳۷ درجه و ۳۲ دقیقه در نیمکره شمالی از خط استوا قرار گرفتهاست. همچنین این شهر روی نصف النهار ۴۵ درجه و ۲ دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار دارد.
زمینلرزهها
مقایسهٔ نسبی میزان خطرزمینلرزه در نقاط مختلف ایران؛ نقاط قرمزتر نقاطی هستند که شتاب حداکثر جنبش زمین در آنها بیشتر است.استان آذربایجان غربی از استانهای زلزلهخیز ایران است. با این حال تاکنون زلزله شدیدی در ارومیه رخ ندادهاست. از زلزلههای اخیری که در ارومیه رخ دادهاند میتوان به زلزله سال ۱۳۰۰ق/۱۸۸۳م؛ زلزله ۴ ریشتری فروردین ۸۷ به مرکزیت سیلوانه، زلزله مرداد ۹۱ که دنباله زلزله اهر و ورزقان بود، این زلزله نسبتاً شدید در دو مرحله به فاصله ۱۰ دقیقه از هم رخ داد و زلزله ۴٫۶ ریشتری در مهرماه سال ۹۲ به مرکزیت سیلوانه اشاره کرد. آخرین زلزله ارومیه به مرکزیت سرو و به بزرگی ۴٫۲ ریشتر در شهریور سال ۱۳۹۴ رخ داد.
زبان
ترکهای ارومیه به زبان ترکی آذربایجانی و لهجه ایرانی شمالغربی آن که مشابه لهجه مردم تبریز است، صحبت میکنند. کردهای ارومیه به لهجه کرمانجی از زبان کردی سخن میگویند. آشوریها به زبان آشوری سخن میگویند؛ که گونهای ازآرامی شرقی است و دارای کلمات دخیل از زبانهای کردی، ترکی ،فارسی و عربی. ارمنیها نیز در میان خود به زبان ارمنی سخن میگویند.
تجارت
از گذشته ارومیه با قرارگیری بر سر چهارراه قفقاز ،میانرودان ،آسیای صغیر و شرق دریاچه ارومیه از اوضاع بازرگانی نیکویی برخوردار بودهاست.در واقع ارومیه با قرارگیری بر سر راههای تجارتی به عنوان گمرکی برای صادرات و واردات کالا از ایران به دیگر نقاط و بالعکس بودهاست. همچنین ارومیه محلی برای خرید و فروش محصولات کشاورزی و عشایری مردم اطراف این شهر بودهاست.
جمعیت
در سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت ارومیه ۶۶۷٬۴۹۹ نفر بود. از این تعداد ۳۳۴٬۱۳۴ نفر مرد و ۳۳۳٬۳۶۳ نفر زن بود. این تعداد در قالب ۱۹۷۷۴۹ خانوار بودند. ارومیه دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر شمال غربی ایران بعد از تبریز است. ارومیه جزو شهرهای پرتراکم در استان آذربایجان غربی است.
لودگی هوا
ارومیه به دلیل ترافیکهای فراوان، بالا رفتن میزان دیاکسیدکربن، بیتوجهی به رعایت ایجاد واحدهای تولیدی و صنعتی و جانمایی آنها یکی از آلودهترین شهرهای کشور است. از دیگر شاخصهای آلودهکننده غیرانسانی در ارومیه ورود ریزگردها از کشور عراق و پدیده وارونگی هوا است که در ۹۰ روز سال رخ میدهد. از مواردی که در آینده برای ارومیه خطرساز میشود خشک شدن دریاچه ارومیه و طوفانهای نمک آن است. کمربند سبز در اطراف ارومیه یکی از راهحلهای آلودگی هوا در ارومیه است.
ترافیک
ارومیه با داشتن ۸۰ خودرو به ازای هر ۱۰۰۰ نفر که از تهران با رقم ۶۲ خودرو به ازای هر ۱۰۰۰ نفر نیز بیشتر است دومین شهر پرترافیک ایران بعد از تهران است. روزانه بیش از ۲۵۰ هزار خودرو در سطح شهر تردد میکنند که خیابانها و معابر سطح شهر جوابگوی این تعداد خودرو نیستند. بیشتر این ترافیک در مرکز شهر و به خصوص در خیابانهای امام، باکری، کاشانی، مدنی، منتظری، مطهری، طالقانی ایجاد میشود. بیشتر این ترافیک به دلیل ورود خودروهای تکسرنشین به مرکز شهر ایجاد میشود. توقفهای دوبله نیز این ترافیک را تشدید میکند. از دیگر مسائلی که این ترافیک را بیشتر نمایان میکند وجود مراکز اداری، تجاری، درمانی و… در مرکز شهر است. از جمله راهکارهای شهرداری برای رفع این معضل ایجاد طرح ترافیک و زوج و فرد در داخل محدوده مرکزی شهر در برخی خیابانها ، ایجاد فرهنگ پیادرو در شهروندان ، ایجاد کمربندی به دور شهر برای خروج سفرهای درونشهری به خارج از شهر ، توزیع متوازن امکانات ، تقویت سیستم حمل و نقل عمومی از جمله بی آر تی ، طرحهای توسعهای از قبیل انتقال پادگان ۶۴ ارومیه به خارج از شهر و امتداد خیابانهای اطراف آن ، توزیع مدارس و آموزشگاه در نقاط مختلف شهر، احداث پروژههای روگذر و ایجاد تقاطعهای غیر همسطحاست.
منبع : ویکی پدیا : با تصرف حهت وحدت و تلخیص
علیشیخ ...
ما را در سایت علیشیخ دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : ali-sheikho بازدید : 199 تاريخ : شنبه 22 دی 1397 ساعت: 16:39